Pożyczalscy i wielki świat

2021-04-27

Pożyczalscy i wielki świat

w nowym tłumaczeniu Maciejki Mazan

Czyta Edyta Jungowska

PREMIERA AUDIOBOOKA 18 MAJA 2021

Wyobraź sobie, że w twoim domu oprócz rodziny, którą znasz, mieszka druga – o której istnieniu nie masz pojęcia. Przypomnij sobie: ile razy nie mogłaś znaleźć skarpetki lub nieoczekiwanie ginęła ci igła bądź agrafka? Albo ty - przysiągłbyś na wszystko, że położyłeś rękawiczkę na stole i gdzie się ona podziała? Magia? Nie. Za tajemniczymi zniknięciami przedmiotów ukrywa się … właśnie ta druga rodzina. Mieszkają pod podłogą, są nie więksi niż palec, a poza tym – zupełnie tacy sami jak my. Nazywają się – Pożyczalscy.

Pożyczalscy, którzy nieopatrznie dali się zauważyć nieprzyjaźnie nastawionym do nich ludziom, musieli w trybie natychmiastowym uciekać z willi, która do tej pory była ich bezpiecznym schronieniem. W takim momencie rozstaliśmy się z sympatycznymi bohaterami w pierwszym tomie cyklu Mary Norton.

Grosiek, jego żona Domilia oraz ich córka Arietta ruszają przed siebie, byle jak najdalej i jak najszybciej oddalić się od niebezpiecznej willi. Problem w tym, że nigdy jej nie opuszczali i zupełnie nie znają świata poza domem. Jedyna nadzieja to wuj Hendryk, który dawno temu zmuszony został do „emigracji”, jeżeli go odnajdą, będą uratowani. Przez kilka dni przedzierają się przez trawę, która z ich perspektywy staje się zaroślami nie do pokonania, napotykają na niebezpieczeństwa w postaci myszy, trzmieli, ślimaków albo ptaków. Życie pod gołym niebem, w dzikiej, wiejskiej głuszy okazuje się znacznie trudniejsze, niż im się wydawało. Chociaż ma również nieoczekiwanie miłe akcenty: Arietta po raz pierwszy w życiu kąpie się w jeziorze. W końcu znajdują schronienie w porzuconym starym bucie. I organizują swoje życie w zupełnie nowych okolicznościach od samego początku: zbierają ziarna zbóż, co sprzyja przejściu na wegetarianizm, i przygotowują się na przyjście mrozów, które już niebawem nadejdą wraz z zimą. W ich otoczeniu pojawia się nowa postać – to tajemniczy Pożyczalski, dziki samotnik Bałganiasz…

Wykreowany przez Mary Norton świat działa na wyobraźnię. Doskonale znajome przestrzenie (łąka, rzeka, drzewo) stają się dla bohaterów książki fantastyczną przestrzenią, groźną i pełną nieoczekiwanych niebezpieczeństw.

czyta: Edyta Jungowska

tłumaczenie: Maciejka Mazan

reżyseria: Rafał Sabara

muzyka: SzaZa – Szamburski/Zakrocki

ilustracje: Emila Dziubak

projekt okładki: Jan Wawrynkiewicz

wydawnictwo: Jung-Off-Ska sp. z o.o. sp.k.

Wydane we współpracy z Wydawnictwem Dwie Siostry,

wydawcą serii książek o rodzinie Pożyczalskich

czas: 7 godzin

płyta w formacie MP3 dostępna również w wersji do pobrania

cena: 37.99 zł.

wiek: 5-10 lat

ISBN 978-83-62264-64-3

Mary Norton

„Nie stój przy moim grobie i nie płacz,
mnie tam nie ma. Nie śpię.
Jestem tysiącem wiatrów, które wieją.
Jestem diamentem lśniącym na śniegu.
Jestem słońcem na dojrzałym zbożu.
Jestem delikatnym jesiennym deszczem.
Nie stój przy moim grobie i nie płacz;
Mnie tam nie ma. Nie umarłem”.

Ten fragment wiersza Mary Elizabeth Frye znalazł się na nagrobku jednej z najwybitniejszych autorek książek dla dzieci, Mary Norton. I trudno o lepszą metaforę – od blisko osiemdziesięciu lat jej książki cieszą się niesłabnącą popularnością wśród najmłodszych i nieco starszych czytelników. Kto z nas nie pamięta, gdy w dzieciństwie marzyliśmy o tym, by spotkać któregoś z Pożyczalskich we własnym domu? Gdy rozglądaliśmy się dyskretnie, poszukując Grośka bądź Arietty, kiedy ginęły drobne przedmioty? Tę przygodę dzieci z całego świata zawdzięczają właśnie wyobraźni Mary Norton - jej najbardziej znanym powieściom o rodzinie żyjącej pod podłogą.

Aż pięć razy cykl był przenoszony na ekran. Od telewizyjnego filmu amerykańskiego z 1973 roku, przez serial BBC z roku 1993, po najbardziej znaną adaptację – film z 1997 roku, w którym zagrali między innymi John Goodman oraz Tom Felton. Warto wspomnieć o jeszcze jednej niezwykłej ekranizacji książki Mary Norton: to „Sekretny świat Arrietty” japońska animacja powstała w znakomitym studiu Ghibli. Już tylko to zestawienie świadczy o tym, jak silnie cykl o Pożyczalskich wpisał się w światową klasykę.

Mary Norton urodziła się 10 grudnia 1903 roku jako Kathleen Mary Pearson. Jej rodzina – a była córką lekarza – mieszkała w niewielkim miasteczku Leighton Buzzard, w hrabstwie Bedfordshire. Mary dorastała w położonym na końcu ulicy domu, wybudowanym w stylu gregoriańskim. Obecnie dom stanowi część Leighton Middle School, nazywany jest „The Old House” i podobno to właśnie tam mieszkali Pożyczalscy.

Przez krótki czas Mary była aktorką w słynnym teatrze Old Vic. W 1927 roku wyszła za mąż za Roberta Charlesa Nortona. Urodziła czworo dzieci: dwóch synów i dwie córki. W latach 40-tych zaczęła pracę w ministerstwie wojny. Wkrótce rodzina przeniosła się do Stanów Zjednoczonych. Tam pracowała dla brytyjskiej Komisji Zakupów w Nowym Jorku. I zaczęła pisać…

Jej pierwsze książki to The Magic Bed Knob (Magiczna gałka łóżka) oraz How to Become a Witch in Ten Easy Lessons (Jak zostać czarownicą – dziesięć łatwych lekcji), wydane w Stanach w latach 40-tych. Wiele lat później, w 1971 roku, stały się podstawą filmu Disneya Bedknobs and Broomsticks.

Jednak najbardziej znaną serią jest oczywiście ta o rodzinie Pożyczalskich. Pierwsza część – „The Borrowers” pojawiła się w 1952 roku i od razu, w tym samym czasie, Mary Norton otrzymała za nią Medal Carnegie, przyznawany przez Library Association, najważniejszą brytyjską nagrodę w dziedzinie literatury dziecięcej. Co więcej, w 2007 roku, z okazji 70-lecia Medalu, znalazła się na liście dziesięciu najlepszych książek dla dzieci wszechczasów.

W 1970 roku Mary Norton wyszła za mąż po raz drugi, za Lionela Bonseya, i z nim zamieszkała w Hartland, w północnym Devonie, w posiadłości, którą nazwali „Borrowers”. Zmarła na udar 29 sierpnia 1992 roku.